Als derde model in het 4/3 systeem heeft Olympus de E-500 uitgebracht, een digitaal instapmodel - eigenlijk bedoeld voor de amateurfotograaf maar ook zeer geschikt voor de enthousiaste hobbyist. Buiten een groot 2,5 inch beeldscherm en een 8-megapixel sensor, heeft de E-500 een dubbele kaarthouder (XD en CF-kaartjes); digitale zwart-wit filters en nog meer opnamemogelijkheden en –functies dan de eerdere modellen.

Hoewel de 4/3 camera’s alweer enige tijd op de markt zijn en steeds weer worden gekenmerkt door allerlei vernieuwende functies, kennen ze nog niet het succes van de Nikon en Canon reflexen. Wij hebben het gevoel dat dit met deze nieuwe Olympus wel eens zou kunnen veranderen.

De camera in de praktijk

Met de vormgeving van deze E-500 is Olympus weer teruggekeerd naar een meer traditioneel ontwerp. De platte bovenkant van de E-300 is vervangen door de vertrouwde "bult" waar de flits en het flitsschoentje zitten. Een bijkomend voordeel daarvan is dat de flits nu nog hoger zit, waardoor het risico van rode oogjes verder verminderd wordt.

De gewichtsverdeling van de camera is precies goed met alle bedieningsorganen op de plaats waar je ze verwacht. De E-500 is niet te licht, maar ook niet te zwaar en de vorm van het camerahuis met de stevige handgreep zorgen voor een goede grip. Je hoeft maar licht op de ontspanknop te drukken om een opname te maken en dit, in combinatie met de goede handligging, maakt het mogelijk om opnames bij langere sluitertijden te maken zonder het risico van bewegingsonscherpte.

Het nu al bijna legendarische SSWF anti-stof systeem is gebleven, en hoewel de meeste DSLR-bezitters intussen weten hoe vervelend stof op de sensor kan zijn, is Olympus nog steeds de enige fabrikant die hier iets aan doet. Elke keer als de camera wordt ingeschakeld, worden eventuele stofdeeltjes op de sensor los getrild met 32000 trillingen per seconde, waardoor de CCD mooi schoon blijft.

De achterzijde van de camera wordt gedomineerd door een grote en heldere 2,5 inch LCD monitor met 215.000 pixels. Links daarvan zien we de vier knoppen voor het terugkijken van beelden, wissen, menu en beeldinformatie. De laatste functie geeft ons zoveel of zo weinig info per foto als we zelf willen. Buiten een scherm dat ons informeert over beeldnummer en -datum, bestandsgrootte en –kwaliteit, is er een ander scherm dat gedetailleerde belichtingsinformatie geeft met een apart histogram per RGB kleur. Het scherm kan ook zo ingesteld worden dat we kunnen controleren of de door ons ingestelde belichting juist is, waarbij eventuele over- of onderbelichte beeldpartijen oplichten.

Rechts van het LCD scherm zijn aparte knoppen voor AE-lock, het kiezen van een van de drie scherpstelgebieden en een "custom" knop die dienst kan doen als "one touch" witbalansknop, scherptediepteknop, of voor een van de door de gebruiker zelf in het menu ingestelde "eigen" functies. De vierwegknop geeft direct toegang tot de witbalans; ISO instellingen van 100 – 1600; enkelvoudige of continu scherpstelling of handbediening; plus enkelbeeld of continu opnames. Er is geen apart LCD scherm op de bovenzijde van de camera omdat alle camera- en beeldinformatie op het grote 2,5" LCD scherm zichtbaar is elke keer als er op de OK knop gedrukt wordt. De instellingen kunnen veranderd worden door met de 4-weg knop naar de gewenste functie te gaan en met het instelwiel de juiste instelling te kiezen. Het is eigenlijk ingewikkelder om het hier uit te leggen dan om het te gebruiken.

Op de bovenplaat van de E-500 vinden we de grote aan/uit schakelaar, die ook het SSWF anti-stof filter activeert als de camera ingeschakeld wordt; een stevige programmakeuzeknop met de vier hoofdprogramma’s (PASM) en Auto plus vijf voorgeprogrammeerde onderwerpprogramma’s; en het royale instelwiel voor het kiezen van de verschillende instellingen. Net achter de gevoelige ontspanknop zit een klein knopje waarmee de belichtingscompensatie ingesteld kan worden over vijf stops in stapjes van 1/3EV. Buiten de krachtige ingebouwde flits heeft de E-500 een standaard flitscontact voor Olympus eigen flitsers of die van een ander merk. De zoeker is vrij klein maar is ook voor brildragers goed te overzien met alle belichtingsinformatie zichtbaar aan de rechterkant.

Hoewel er maar vijf themaprogramma’s op de programmakeuzeknop zitten, kent de E500 15 voorgeprogrammeerde onderwerpstanden. Deze zijn bereikbaar via het menu, of via de "scene" instelling op de keuzeknop in combinatie met de 4-weg schakelaar. Buiten de gebruikelijke thema’s zoals portret of landschap variëren deze van onderwerpen als macro of sport tot "high key" of "low key" portretten of een stand voor het fotograferen van documenten.

Het is goed om te zien dat veel functies een aparte knop gekregen hebben zodat ze direct bereikbaar zijn zonder het menu te hoeven raadplegen. Het menu is trouwens helder opgezet met duidelijke tabs voor camera- of beeldgerelateerde functies, die ingesteld kunnen worden met de vierwegschakelaar. Hier komt ook de uitgebreide gebruikershandleiding goed van pas. In tegenstelling tot in het verleden, toen de meeste Olympus camera’s slechts met een beknopte gedrukte handleiding geleverd werden, kunt u nu vanuit uw luie stoel alles rustig nalezen in het 125 pagina’s tellende boekje.

Het is ondoenlijk om hier alle geavanceerde functies op te noemen. We zullen ons beperken tot die functies die de E-500 net dat beetje meer geven dan de concurrentie. In aanmerking genomen dat deze camera bedoeld is als instapmodel zouden een aantal functies van de E500 zeker niet misstaan op een professionele camera.

We hebben gezien dat camerafabrikanten graag een of twee knoppen inbouwen die naar eigen wens aan te passen zijn. Olympus gaat nog een stapje verder door zijn kopers niet alleen de mogelijkheid te geven aan een of meer knoppen een bepaalde functie toe te wijzen, maar daarbij zijn ook de meeste camerafuncties naar eigen voorkeur te veranderen. We hebben al genoemd de "one-touch" witbalansknop die ook dienst kan doen als scherptediepteknop. Bovendien kan deze knop een van de - door de gebruiker vooraf ingestelde - "MyMode" functies oproepen, of hij kan dienst doen als "testfoto" knop, waarbij u het gemaakte beeld eerst kunt bekijken voordat u beslist of het op de geheugenkaart opgeslagen wordt of niet.

Er zijn zeven witbalansinstellingen waaronder – buiten Auto en "one-touch" witbalans – nog drie instellingen voor TL-licht. Bovendien kan elke witbalansinstelling apart aangepast worden door wat meer rood of blauw toe te voegen onder diverse lichtomstandigheden. Daarnaast is er een handige schaal in graden Kelvin, zodat je precies kunt zien wat je doet en welk effect dit zal hebben. Ook bestaat de mogelijkheid de kleurtemperatuur rechtstreeks in te stellen tussen 14000 en 2000 graden Kelvin. Als uitgangspunt kunt u aanhouden dat daglicht op een heldere dag een kleurtemperatuur heeft van 5300K terwijl een gloeilamp meestal een waarde heeft van 3000K.

De wisknop kan zo ingesteld worden dat bij het wissen van een opname niet eerst om bevestiging gevraagd wordt voordat een foto verwijderd wordt. De AE/AF knop kan als aan/uit knop fungeren zodat je hem niet vast hoeft te houden om een belichtingswaarde of scherpstelpunt te vergrendelen. De draairichting van de lens kan aangepast worden aan wat u gewend bent van andere camera’s, links of rechtsom. De drie kleurstanden – levendig, normaal en gedempt – kunnen elk nog verder verfijnd worden door meer of minder contrast, verzadiging of scherpte toe te voegen in twee stappen boven of onder de standaardinstelling.

Als u een camera of belichtingsfunctie wilt veranderen kan dat meestal op drie manieren. Op de eerste plaats door direct de daarvoor bedoelde knop aan de achterzijde van de camera in te drukken. Als tweede mogelijkheid kan de functie in het cameramenu aangepast worden en als derde mogelijkheid kunt u de OK-knop indrukken en op het LCD scherm direct de functie kiezen en veranderen met het instelwiel. Als u er helemaal niet meer uitkomt en het overzicht in uw camera compleet kwijt bent, kunt u altijd terugkeren naar de fabrieksinstellingen van de E-500 of zelfs naar een van uw eigen Reset1 of Reset2 instellingen - mits deze van tevoren door uzelf vastgelegd zijn.

Er zijn vijf lichtmeetmethodes. Buiten de inmiddels gemeengoed geworden matrixmeting die op 49 punten de belichting meet en dus zeer geschikt is voor dagelijks gebruik, is er centrumgerichte en spotmeting plus twee extra meetmethodes genaamd "Hi-spot" en "Sh-spot". De laatste twee worden gebruikt als je een spotmeting wilt doen van een kleine beeldpartij met een overwegend heldere of donkere achtergrond. Beide meetmethodes zullen dan een compensatie toepassen door respectievelijk iets over of onder te belichten om te voorkomen dat de lichte of donkere achtergrond als middengrijs wordt weergegeven.

Er zijn verschillende vormen van "bracketing" mogelijk op de E-500. De meest gebruikelijke is natuurlijk het maken van belichtingstrapjes waarbij drie opnames gemaakt worden met een verschil van 1/3EV of 1EV boven of onder de gemeten belichting. Behalve dit is het mogelijk om een witbalanstrapje te maken of zelfs een reeks flitsfoto’s op te nemen om de juiste belichting te verkrijgen. Een vrij ongebruikelijke functie op camera’s uit dit segment is de mogelijkheid om automatisch een reeks opnames te maken met handmatige scherpstelling. Het werkt als volgt: u stelt handmatig scherp op het onderwerp. Vervolgens wordt de ontspanknop ingedrukt en maakt de camera 2 of 3 extra opnames net voor het scherpstelpunt en 2 of 3 opnames erachter, dus in totaal 5 of 7 opnames. Voor een goed resultaat wordt aangeraden hierbij een statief te gebruiken.

De E500 heeft een ruime keuze aan flitsmogelijkheden. De ingebouwde flits met een richtgetal van 13 bij ISO100, kan automatisch omhoog klappen bij weinig licht of bij tegenlicht, maar ook handmatig ingeschakeld worden. Buiten de gebruikelijke flitsstanden zoals aan/uit of invulflits met of zonder rode ogen reductie, heeft de E-500 ook de mogelijkheid tot flitsen op het tweede gordijn of geheel handmatig flitsen. Bij deze laatste functie is het mogelijk zelf het flitslicht te verminderen tot 1/64 van zijn volle sterkte. Flitslichtcompensatie bij de automatische flitsstanden wordt in het menu ingesteld over +/- 2 stops in stapjes van 1/3EV. De synchronisatiesnelheid kan door de gebruiker geregeld worden tussen 1/180 en 1/60 seconde.

Buiten de meer gebruikelijke functies zoals ruisonderdrukking, heeft de E500 ook een paar minder vaak voorkomende functies zoals "anti-shock", "anti-shading" of "pixel-mapping". De anti-schok functie wordt gebruikt bij langere sluitertijden om de trillingen van de spiegel te onderdrukken als de sluiter ontspannen wordt. "Anti-shading" kan van pas komen bij sommige groothoeklenzen waar - vooral bij grotere diafragma-openingen - lichtafval in de hoeken zichtbaar kan worden, die door deze functie automatisch gecompenseerd wordt. De "pixel-mapping" functie kan defecte pixels op de CCD lokaliseren en deze vervolgens uitschakelen. Het advies van Olympus is om deze laatste functie spaarzaam te gebruiken. Eens per jaar zou meer dan voldoende moeten zijn volgens de fabrikant.

Het cameramenu is in het Engels, maar andere talen zoals Frans of Spaans kunnen ook geselecteerd worden. Als u echter de camera via de USB-poort op de computer aansluit, kunt u vanuit het Olympus Master programma de Olympus website bezoeken om uw E-500 te updaten en andere talen te installeren. Hier vonden we onder andere Chinees, Tsjechisch, Deens, Italiaans en Portugees en zelfs Nederlands. Dat noemen ze bij Olympus nu klantvriendelijkheid.

Er zijn eigenlijk nauwelijks negatieve dingen te melden over de Olympus E-500. De camera reageert snel met een vlotte en trefzekere scherpstelling, er is praktisch geen sluitervertraging en hij is prettig in het gebruik. Het enige minpuntje zou kunnen zijn het scherpstellen bij donkere lichtomstandigheden. De ingebouwde flits doet dan dienst als hulplicht en vuurt daarbij een salvo van kleine felle flitsjes af, terwijl de camera een houvast zoekt waarop scherpgesteld kan worden. Deze flitsjes kunnen het onderwerp behoorlijk verblinden en het vestigt onmiddellijk de aandacht op de fotograaf, zodat ongemerkt foto’s nemen uitgesloten is. Behalve het feit dat we het zeer hinderlijk vonden om op deze manier te werken, lukte het zelfs met de voorflitsjes niet altijd om trefzeker scherp te stellen.

In de doos

Buiten de gebruikelijke zaken als kabels en doppen hangt wat u in de doos aantreft af van welke "doos" u gekozen heeft. De eenvoudige bundel omvat de camera en de Zuiko Digital 14-45mm f/3.5-5.6 standaard zoom lens, maar voor een paar Euros meer is er de "dual-lens kit" met twee lenzen – bovengenoemde 14-45mm zoomlens plus de 40-150mm f/3.5-4.5 telezoom. Deze laatste optie is extra aantrekkijk omdat u in feite een compleet systeem krijgt voor een zeer vriendelijke prijs. Deze combinatie kan eigenlijk elke fotografische situatie aan en u heeft niet veel meer nodig om uw "fotocarrière" te beginnen. Als u toch behoefte heeft aan meer, is het goed om te weten dat er op dit moment 15 Zuiko Digital lenzen verkrijgbaar zijn variërend van ultra groothoek tot extreme telelenzen, en het 4/3 systeem groeit nog steeds.

Het is eigenlijk jammer dat deze camera de USB 2.0 standaard niet ondersteund. Dat zou toch eigenlijk standaard moeten zijn op een DSLR uit deze klasse. De BLM-1 lithium ion accu heeft een capaciteit van 1500mAh wat volgens de CIPA-norm genoeg zou moeten zijn voor zo’n 400 opnames. De BCM-2 oplader zorgt er in ongeveer 5 uur voor dat u weer vooruit kunt. Als extra accessoire is een LBH-1 batterijhouder leverbaar die ruimte biedt aan drie CR123A batterijen als noodstroomvoorziening voor als er geen stopcontact in de buurt is.

Zoals al vermeld is de gebruikershandleiding veel uitgebreider dan we van Olympus gewend zijn. In 125 pagina’s worden alle functies duidelijk uitgelegd. Bovendien is er een uitgebreide handleiding op DVD waarin alle functies nog eens de revue passeren en waarbij u ook nog wat algemene fototips krijgt over bijvoorbeeld compositie en kleurruimte.

Beeldkwaliteit

Maar voldoet de E-500, ondanks alle snufjes en uitgebreide functies, ook aan onze hooggespannen verwachtingen? Na onze klacht over het belichtingsysteem van de Olympus E-300 in februari, waren we natuurlijk nieuwsgierig of de E-500 hetzelfde onvoorspelbare gedrag vertoonde als er donkere of lichtere partijen in het beeldcentrum opdoken. Het doet ons plezier te kunnen melden dat de E-500 hier totaal geen last van heeft en steeds voor een uitgebalanceerde belichting zorgt. Het 49-segment meervelds lichtmeetsysteem werkt zoals het hoort. Ook de meting met nadruk op het beeldmidden en de spotmeting werken feilloos, zoals we van een camera uit deze klasse eigenlijk ook mogen verwachten. Met een maximale resolutie van 3264x2448 pixels, kunnen beelden opgeslagen worden als RAW, TIFF of JPEG in 3 beeldgroottes, met een compressiefactor van 1/2,7 tot 1/12.

De kleurweergave van alle beelden is prima, met een goede scherpte en dynamisch bereik. Er waren geen paarse randjes te zien en ook de ruis is vergelijkbaar met andere digitale reflexen. De lagere ISO instellingen waren ruisvrij en pas boven ISO 800 wordt er enige ruis zichtbaar, hoewel de beelden nog steeds prima bruikbaar zijn. De kleuren van de E-500 zijn eerder neutraal dan verzadigd. In het menu kan gekozen worden voor levendige of juist gedempte kleuren, waarbij elk van de drie instellingen nog verder aan uw eigen voorkeur aangepast kan worden door te kiezen voor meer of minder contrast, scherpte en verzadiging. In de monochroom instelling is het mogelijk om de zwart-wit weergave te beïnvloeden door het kiezen van diverse digitale kleurenfilters, zoals we dat kennen van de conventionele zwart-wit fotografie. Een geelfilter bijvoorbeeld zal het contrast tussen een blauwe lucht en wolken verhogen, terwijl een roodfilter de blauwe lucht dramatisch donkerder zal maken ten opzichte van de lichte wolken. Een groenfilter kan de weergave van huidtinten gunstig beïnvloeden en de gezichtsuitdrukking in portretten meer nadruk geven.

We waren zeer tevreden over de prestaties van de standaard zoomlens. Er is enige lichte tonvormige vertekening zichtbaar in de groothoekstand, die verdwijnt zodra er verder ingezoomd wordt. De 40-150mm tele, die ook even in onze test meeliep, begint praktisch vertekeningsvrij bij 40mm om vanaf 100mm langzaam over te gaan in een lichte kussenvormige vertekening. Bij beide lenzen was er geen merkbare vignettering of lichtafval in de uiterste beeldhoeken.

Conclusie

Wat ons zeer aanspreekt bij de Olympus E-500 is dat je voor de prijs van een instapmodel een zeer geavanceerd toestel koopt. De E-500 heeft zoveel functies dat de echte enthousiast enige tijd nodig zal hebben om ze allemaal te doorgronden, terwijl een beginnende fotograaf het toestel op Auto kan laten staan en dan gewoon prima foto’s maakt. We geloven dat Olympus met deze camera weer tot de top drie kan behoren, waar het ook eigenlijk thuishoort. Vooral de kit met twee lenzen is zeer de moeite waard omdat je, voor een uiterst aantrekkelijke prijs, een compleet systeem krijgt waarmee je elke fotosituatie de baas kunt. Dankzij de uitstekende beeldkwaliteit en prettige bediening, zijn we ervan overtuigd dat de Olympus E-500 u zeker zal bevallen.