|
Hoewel al tijdens de Photokina in 2002 officieel aangekondigd als een samenwerking tussen Kodak en Olympus, duurde het nog tot 2003 voordat het "Four Thirds System" aan de wereld gepresenteerd werd in de vorm van de 5-megapixel Olympus E-1 digitale camera.
Het idee achter het concept was om een nieuw camerasysteem te ontwerpen dat de mogelijkheden die de digitale techniek biedt volledig zou benutten. Aan de basis van het nieuwe systeem lag een overeenkomst tussen een aantal grote fabrikanten om een nieuwe standaard vast te stellen die gemeenschappelijke ontwerpkenmerken vastlegde voor een nieuw camerasysteem. De belangrijkste daarvan zijn een gemeenschappelijke lensvatting en naadloze communicatie tussen de lens en het camerahuis zodat, bij lenzen van verschillende fabrikanten, alle camerafuncties volledig bruikbaar zijn en de lenzen onderling uitwisselbaar zijn. Bovendien werd de afmeting van de beelddiagonaal vastgesteld op 22,3mm.
Olympus gebruikt in de Olympus E-1 een 18x13,5mm CCD die ontwikkeld is door Kodak met een afbeeldingsmaatstaf van 4:3, maar er is niets dat andere fabrikanten ervan weerhoudt een andere afbeeldingsmaatstaf te kiezen, zolang de beelddiameter maar hetzelfde blijft. De diagonale afmetingen van het 4/3 systeem zijn bijna exact de helft van 35mm, waardoor de lenzen een bereik hebben van twee maal de focale afstand van een 35mm lens.
Een probleem waar het nieuwe systeem mee af wilde rekenen, was het verschijnsel dat bij gebruik van gewone 35mm lenzen op een digitale camera, chromatische aberratie en lichtverlies ontstaan aan de beeldranden. Dit doet zich vooral voor bij groothoeklenzen en wordt veroorzaakt doordat het licht aan de beeldranden onder een steile hoek op de sensor valt. Echter doordat de lensvatting van het 4/3 systeem twee maal zo groot is als de beelddiagonaal kunnen er telecentrische lenzen ontworpen worden waarbij het licht in een nagenoeg rechte hoek op de sensor valt. Een bijkomend voordeel is dat de nieuwe lenzen compacter en lichter kunnen zijn dan bij conventionele systemen.
Op dit moment zijn er vijf Zuiko lenzen verkrijgbaar voor de Olympus E-1, variërend van een f2,8-3,5/11-22mm tot f2,8/300mm (gelijk aan 600mm in kleinbeeld!), plus een macro lens en 1,4x teleconverter. Voor 2005 zijn er nog zeven nieuwe lenzen gepland. Het is de bedoeling dat, als het 4/3 systeem aanslaat, andere fabrikanten zoals Sigma en Tamron ook lenzen gaan produceren voor het nieuwe systeem. Om de Olympus E-1 onderdeel te maken van een compleet systeem zijn er, bij het uitbrengen van de camera, verschillende extra accessoires op de markt gebracht zoals een grotere batterijhouder, AC adapter, afstandsbediening, een ander matglas met hulplijnen, twee nieuwe flitsers (FL-50 en FL-20), een ringflits en een macro flitsset met twee flitsers.
De camera in de praktijk
Als je het camerahuis vasthoudt ontkom je niet aan het gevoel een degelijk stuk gereedschap in handen te hebben. Olympus brengt dit model op de markt als een professionele camera, en hoewel dat een beetje optimistisch lijkt, gezien het feit dat er "maar" vijf lenzen zijn op dit moment, kun je er niet omheen dat de bouw van de camera vergelijkbaar is met professionele modellen als de Nikon D1X. Alle openingen en bedieningsknoppen op het uit een magnesium legering gegoten camerahuis zijn afgedicht met rubber O-ringen. Je kunt hem echter niet meenemen in het zwembad, want spatwaterdicht is niet hetzelfde als waterdicht. Het metalen camerahuis voelt zeer solide aan en dankzij zijn compacte afmetingen en goed gevormde rubber handgreep ligt de camera prima in de hand.
Hoewel het lijkt alsof de vele knopjes en bedieningsorganen willekeurig verspreid zijn over de achterzijde van de camera, is er wel degelijk over nagedacht. De knopjes op het camerahuis geven toegang tot alle functies die je tijdens het normale gebruik van de camera nodig kunt hebben, terwijl de minder gebruikte instelmogelijkheden via het menu bereikbaar zijn.
Een andere functie die je niet vaak tegenkomt is het "focus-by-wire" systeem. De scherpstelling wordt niet rechtstreeks geregeld door de scherpstelring, maar de ring drijft een motor aan die het scherpstelmechanisme in beweging brengt. Nogal ongebruikelijk, maar het werkt een beetje als stuurbekrachtiging op een auto. Je moet er even aan wennen maar het scherpstellen - zelfs op een zware lens als de 300mm - gaat superlicht. Een bijkomen voordeel van het systeem is dat de scherpstelrichting in het menu omgekeerd kan worden, zodat je niet hoeft te wennen aan lenzen die in een andere richting scherp stellen dan wat je gewend bent van je Nikon of Canon.
Zet de camera aan en binnen twee seconden is alles gebruiksklaar, afhankelijk van het type CF-kaart dat je gebruikt. Het indrukken van de sluiterknop activeert onmiddellijk de snelle scherpstelling en het opnemen van de foto gebeurt vervolgens zonder enige vertraging. Scherpstellen in het donker duurt iets langer omdat het AF-hulplicht geactiveerd wordt. U kunt drie opnames per seconde opnemen, zelfs in TIFF of RAW en onafhankelijk van de ingestelde compressie. Onthoud dat de continu-instelling niet gebruikt kan worden als de ruisonderdrukking ingeschakeld is. Het wissen van een beeld gebeurt door het indrukken van de "delete" knop onder het LCD scherm. Net als bij Nikon's D70 is het met de Olympus E-1 mogelijk om tegelijkertijd RAW en JPEG opnames te maken. Indrukwekkend.
Er zijn drie horizontale scherpstelpunten die apart geselecteerd kunnen worden of allemaal samen hun werk doen. Naar de huidige maatstaven is dit een vrij eenvoudig systeem, maar het doet zijn werk snel en goed. De Olympus E-1 heeft drie lichtmeetmethoden bestaande uit centrumgerichte en spotmeting, plus ESP - zoals Olympus dat noemt. Dit is in feite een soort meerveldsmeting die het gehele beeldoppervlak meet. Het werkt prima in praktisch alle omstandigheden, hoewel het moeilijker is om te weten wanneer je de meting moet bijstellen, simpelweg omdat je niet precies weet op welke beeldinformatie ESP de nadruk legt. Bij centrumgerichte meting bijvoorbeeld weten ervaren fotografen onmiddellijk bij welke lichtomstandigheden ze de aangegeven waarden moeten aanpassen om te zorgen voor een goed belichte opname.
Er zijn vier belichtingsprogramma's variërend van Programma (P), diafragmavoorkeuze (A), sluitertijdvoorkeuze (S) en volledige handbediening (M). Er zijn geen voorgeprogrammeerde onderwerpprogramma's omdat de Olympus E-1 bedoeld is als professionele camera. Het is mogelijk om belichtingstrapjes te maken van drie of vijf beelden in stapjes van 1/3, ½ of 1 stop, over 5 lichtwaarden boven of onder de gemeten waarde. Met sluitertijden van 1/4000 tot 60 seconden, plus B zijn er genoeg mogelijkheden om uw creativiteit uit te leven, hoewel de langste sluitertijd in de P of A stand beperkt is tot 2 seconden.
De witbalans kan over het algemeen op automatisch blijven staan omdat de speciale, externe witbalanssensor zijn werk prima doet. De twaalf voorgeprogrammeerde instellingen worden weergegeven in graden Kelvin, in plaats van naar het soort verlichting. Natuurlijk weten professionele fotografen precies wat er dan bedoeld wordt, maar voor de hobbyfotograaf zal dit even wennen zijn. Er kunnen vier eigen instellingen opgeslagen worden in de camera en alle instellingen kennen een fijnafstemming in kleine stapjes. De ISO gevoeligheid kan ingesteld worden van 100 tot 800, waarbij hogere waarden als 1600 en 3200 beschikbaar zijn via een "ISO-boost" functie in het menu.
In tegenstelling tot veel consumentencamera's, kent de Olympus E-1 geen ingebouwde flits. Wel zijn er enkele eigen flitsers beschikbaar voor deze camera. De nieuwe FL-50 bijvoorbeeld is speciaal voor de Olympus E-1 ontworpen. Er kunnen verschillende flitsstanden gekozen worden variërend van langzame sluiter flits tot invulflits. Olympus heeft ervoor gekozen een PC flitscontact in te bouwen zodat studioflitsers rechtstreeks op de camera aangesloten kunnen worden. Flitsers van andere merken kunnen gebruikt worden in de M-stand met een synchronisatietijd van 1/180. Let erop dat het maximum voltage voor vreemdmerkflitsers niet boven de 250 volt mag komen en ook negatieve spanning is niet toegestaan omdat dit de camera elektronica zal beschadigen.
De grote optische zoeker geeft bijna 100% van het beeld weer. Er is een dioptrie correctieknop en alle belichtingsinformatie is in groen zichtbaar onder in het zoekerbeeld. Een kleine schakelaar maakt het mogelijk de zoeker af te sluiten om te voorkomen dat er licht van achter in de zoeker valt bij bijvoorbeeld lange belichtingstijden. Zowel de oogschelp als het matglas kunnen vervangen worden door een ander type als u dat wilt.
Het LCD schermpje boven op de camera laat alle opname info zien en kan in donkere lichtomstandigheden verlicht worden. Zoals bij alle digitale reflexcamera's kan het 1,8 inch kleurenscherm aan de achterzijde niet gebruikt worden als zoeker, vanwege de constructie van dit type camera's. Met 134.000 pixels is het scherm helder en duidelijk genoeg om een goed idee te krijgen van de kwaliteit van het opgenomen beeld. Foto's kunnen tot vier keer vergroot worden en je kunt met de vierwegknop door het beeld lopen om verschillende details te bekijken.
Een steeds weer terugkerend probleem met digitale camera's met verwisselbare lenzen is het stof dat zich op de sensor verzamelt. Olympus heeft dit probleem goed aangepakt door het inbouwen van een "Ultrasonic Wave Filter" dat automatisch een ultrasnelle trilling veroorzaakt elke keer als de camera wordt aangezet, waardoor het stof van de sensor valt en opgevangen wordt door een speciaal soort kleefband onderin de camera. Onze test was te kort om na te gaan of het systeem werkelijk voldoet, maar het is in elk geval een geweldig idee en de tijd zal leren in hoeverre het effectief is. Een fraai feature van de E-1, dat we overigens ook aantreffen op de Olympus' consumentenmodel de C5060-wide, is "pixel mapping", het neutraliseren van "hot" of "stuck" pixels door er een waarde aan toe te kennen die gelijk is aan zijn omgeving.
In de doos
Buiten de 5,1 effectieve megapixel Olympus E-1 camerabody wordt er een BLM-1 Li-ion accu met snellader meegeleverd. De accu is sterk genoeg voor 500 tot 1000 opnames per lading en de snellader zorgt ervoor dat een lege accu binnen twee uur weer gebruiksklaar is. Er is een schouderriem; video, firewire en USB kabels en een CD-Rom. De Olympus E-1 wordt in Nederland geleverd met de Zuiko Digital 14-54mm f2.8-3.5 lens. Misschien wel de perfecte combinatie omdat deze lens een mooi bereik biedt van groothoek tot medium tele, vergelijkbaar met 28 tot 108mm in kleinbeeld. Professionele reflexcamera's worden over het algemeen geleverd zonder geheugenkaart en dat is ook het geval bij deze Olympus. Er kunnen CompactFlash I of II kaarten (incl. Microdrives) gebruikt worden en deze zijn overal goedkoop te verkrijgen in verschillende opslagcapaciteiten tot 4Gb.
De software die meegeleverd wordt is Olympus Viewer; een probeerversie van het professionele Olympus Studio en de uitgebreide handleiding voor de camera. Een eenvoudige gedrukte handleiding van ongeveer 45 bladzijden per taal is aanwezig in het Engels, Frans, Duits en Spaans, maar deze is eigenlijk alleen bedoeld om u een beetje op weg te helpen met de camera. Om alle uitgebreide functies te leren kennen wordt aangeraden de handleiding op CD-Rom te raadplegen.
Olympus Viewer wordt gebruikt voor het omzetten van RAW-beelden, het catalogiseren van foto's of om EXIF data te lezen en beelden aan te passen voor printen of email. Een nogal ongebruikelijke maar welkome aanvulling op het programma is de mogelijkheid om de nieuwste Olympus firmware upgrade van Internet af te halen en te installeren. Sluit de camera aan, maak de juiste keuze in het menu en volg de instructies. De professionele Olympus Studio software is verkrijgbaar als extra, maar een probeerversie voor 14 dagen is op de CD te vinden. Voordelen van dit programma zijn een snellere omzetting van RAW-beelden, uitgebreide beeldbewerkingsmogelijkheden, batch verwerking, tijdopnames en bediening van de camera via de computer. Een leuke aanvulling als u al deze mogelijkheden echt nodig heeft, maar misschien is voor uw fotografische doeleinden Olympus Viewer wel ruim voldoende.
Beeldkwaliteit
Wij hadden de camera twee weken in huis en maakten in die periode ongeveer 500 foto's onder allerlei lichtomstandigheden. Over het algemeen waren we zeer te spreken over de resultaten, hoewel de ESP lichtmeting af en toe overbelichte beelden opleverde door in situaties met veel hoge lichten teveel te compenseren. Ook zouden we u willen adviseren ruim te experimenteren met de instellingen voor scherpte, contrast en kleurverzadiging aangezien wij de standaardinstelling vrij zacht en de kleuren nogal gedempt vonden. Prima als u daar de voorkeur aan geeft, maar wij stelden het contrast en de kleurverzadiging in op +1 voor de meerderheid van de testopnames die u hier ziet, omdat op die manier de kleuren meer pasten bij de "werkelijkheid" zoals we ons die herinnerden, zonder overmatige verzadiging. De grote mate van controle over deze instellingen garandeert dat u zeker een instelling zult vinden die u bevalt.
Alle beelden lieten een prima resolutie zien voor een 5-megapixel camera met een groot dynamisch bereik en weinig ruis bij instellingen tot 800 ISO. Bij hogere instellingen werd duidelijk enige ruis zichtbaar, maar bij het gebruik van 1600 en 3200 ISO in donkere lichtomstandigheden waren de beelden toch nog goed bruikbaar. Alle beelden waren mooi scherp en het telecentrische ontwerp in combinatie met het ED lens element van de Zuiko 14-54mm lens zorgt ervoor dat er geen chromatische aberratie zichtbaar is. De lens is nagenoeg vrij van vertekening. Er is slechts zeer lichte tonvormige vertekening bij 14mm, die helemaal verdwijnt vanaf de 25mm stand. Bij volledige opening levert de lens al een heel goede beeldkwaliteit en het contrast en de scherpte verbeteren nog verder door het diafragma een of twee stops verder te sluiten. Olympus laat met deze lens zien dat het nieuwe ontwerp zeker de moeite waard is en ruime voordelen biedt ten opzichte van de concurrentie. Een prima prestatie.
Conclusie
Alle lof voor Olympus die het aandurft een compleet nieuw systeem op de markt te zetten in een tijd dat iedereen de concurrentie nauwlettend in het oog houdt voordat er een nieuw model uitgebracht wordt. Het nieuwe systeem heeft een aantal belangrijke voordelen en we zijn ervan overtuigd dat het een veelbelovende toekomst tegemoet gaat. Zo gauw andere fabrikanten mee gaan doen en meerdere lenzen en accessoires op de markt gaan brengen zou het "Four Thirds System" wel eens de nieuwe standaard in digitale fotografie kunnen worden.
De Olympus E-1, die het centrale deel van het nieuwe systeem vormt, is een zeer goede camera. Hoewel hij niet de resolutie biedt van andere professionele camera's, of de supersnelle AF die nodig is voor professionele sportfotografie, is de Olympus E-1 een zeer robuuste en mooi ontworpen camera die zeker professioneel gebruikt kan worden. Hij voelt solide en betrouwbaar aan en reageert snel genoeg om de meeste opnamesituaties aan te kunnen. Er zijn verschillende functies die de Olympus E-1 onderscheiden van de concurrentie. Een spatwaterdichte body; firewire aansluiting; het supersonisch stoffilter en de "pixelmapping" mogelijkheid zijn vooruitstrevende eigenschappen. En op het oog kleine details zoals de mogelijkheid het oculair af te sluiten, of de nieuwste Olympus firmware op te halen, zijn functies die je bij andere merken niet gauw aantreft. Voeg daarbij de uitstekende beeldkwaliteit van de Olympus E-1 en je hebt een stuk gereedschap dat alle
opnamesituaties aankan en dat zeker zal voldoen aan de eisen die de enthousiaste fotograaf vandaag de dag aan een camera stelt.
|
