Nauwelijks vier maanden na de introductie van de D40 – die inmiddels al aardig populair aan het worden was – komt Nikon met een opvolger, de D40X. Aan de buitenkant is er niets veranderd op het discrete D40X naamplaatje na. Aan de binnenkant echter, is de originele 6-megapixel Nikon DX-formaat sensor vervangen door een sensor van 10,2 megapixels die een maximale beeldgrootte levert van 3872 x 2592, ten opzichte van de 3000 x 2000 pixels van de D40. Het formaat van de camera is hetzelfde gebleven en dus heeft deze kleine en lichte DSLR nog steeds dezelfde comfortabele bedieningseigenschappen die we in onze test van de D40 hebben laten zien.

Een andere verandering behelst het vervangen van de eerdere, gecombineerde mechanische en elektronische sluiter van de D40 door een elektronisch gestuurde verticaal bewegende spleetsluiter met tijden van 30s tot 1/4000 in stapjes van 1/3EV. Er kunnen continu beelden gemaakt worden tot 3bps (was 2,5bps). Eigenaren van de nieuwe camera merken op dat de nieuwe mechanische sluiter meer lawaai maakt dan die van de D40. Hoewel we moeten toegeven dat het geluid anders is dan bij de D40, met een duidelijk hogere toon, is het geluid nog steeds discreet genoeg om onopvallend foto’s te kunnen maken.

De nieuwe 10-megapixel sensor heeft een lagere basisgevoeligheid en omvat nu ISO instellingen van 100 tot 3200. De ruiskarakteristiek is vergelijkbaar met de D40, dus weinig ruis tot ISO 800 met veel beelddetail in de hoge lichten en schaduwen. Het uitstekende dynamisch bereik van de D40 is verder verbeterd tot zo’n 8,5 stops bij de D40X. Dit is misschien niet direct zichtbaar in dagelijkse fotosituaties, maar in omstandigheden met een hoog contrast kan het het verschil betekenen tussen een uitgebeten witte lucht of een mooie blauwe hemel.

De "oude" D40 had een flitssynchronisatietijd van 1/500 seconde. Op de D40X is dit echter nog maar 1/200 seconde. Waarom Nikon besloten heeft dit aan te passen is ons een raadsel, aangezien een hogere synchronisatietijd meer mogelijkheden biedt om bij bestaande lichtomstandigheden een uitgebalanceerde invulflits toe te passen. Ook vermindert een lagere synchronisatietijd het flitsbereik in de buitenlucht, waardoor het voordeel van de D40 om scherpe flitsfoto’s te maken bij sport actie sterk verminderd wordt.

De prestaties van de accu zijn verbetert van 470 opnames per lading tot 520 volgens de CIPA norm. Er is echter nog steeds geen ingebouwde scherpstelmotor, zodat alleen AF-S en AF-I lenzen volledig gebruik kunnen maken van alle programmamogelijkheden. Ook missen we nog een paar ander opties die de gevorderde fotograaf op prijs zou stellen, zoals de scherptediepteknop of de mogelijkheid om belichtingstrapjes te maken. We mogen echter niet vergeten dat de D40X, hoewel hij nagenoeg professionele resultaten laat zien, niet echt bedoeld is voor de serieuze semi-pro, maar vooral voor de liefhebber die de overstap maakt van een digitale compact naar een DSLR.

De D40X moet zonder problemen overweg kunnen met het nieuwe Windows Vista als het gaat om overzetten van beelden naar de PC. Voor RAW ondersteuning in Vista, heeft Microsoft in samenwerking met de grote camerafabrikanten waaronder Nikon, een RAW-codec ontwikkeld voor de verschillende camera-eigen RAW formaten, zodat deze beelden gewoon in Windows Photo Gallery bekeken kunnen worden net als TIFF of JPEG beelden.

In het verleden waren er wat compatibiliteitsproblemen met het Nikon NEF-formaat waardoor het openen ervan in Windows Photo Gallery of Photo Info het bestand onbruikbaar kon maken voor bewerking in andere RAW-converter programma’s, waaronder Adobe’s Photoshop. Nikon en Microsoft hebben dit probleem opgelost en er is nu een nieuwe RAW-codec (V1.02) voor Nikon camera’s uitgebracht.

Het probleem werd blijkbaar veroorzaakt doordat Windows Vista een label aan alle beelden – inclusief de RAW-bestanden - toekent terwijl een programma als Adobe zogenaamde .XMP-bestanden creëert ("sidecar files") waarin metadata opgeslagen worden zodat het RAW bestand intact blijft. De meeste fotografen vinden trouwens dat je van een RAW-bestand af moet blijven, omdat het eigenlijk een soort digitaal negatief is - net zoals een analoge dia of fotonegatief – dat intact moet blijven voor het geval je later besluit de foto nogmaals te bewerken of aan te passen.

Toen we onze Nikon D40X aan een Vista computer koppelden, werd de camera meteen herkend en de beelden werden zonder problemen overgezet naar een automatisch gecreëerde nieuwe map. De JPEG en NEF beelden zijn nu zichtbaar in Windows Photo Gallery en – met uitzondering van de NEF-bestanden – klaar om bewerkt te worden. Net als in Picture Project (Nikon’s eigen beeldbewerkingsprogramma) kunt u de beelden aanpassen, bijsnijden of draaien waar nodig. Onthoud dat na de "fix" in Photo Gallery alle aanpassingen automatisch bewaard worden als het programma wordt afgesloten. Mocht u het origineel terug willen halen dan kan dat via de optie "Revert to original" in het "Bestand" menu van Photo Gallery, als u de originele foto tenminste nog niet naar de prullenbak verplaatst heeft. Het mooie aan Windows Photo Gallery is dat het een aantal handige mogelijkheden bevat om beelden efficiënt te organiseren. U kunt een label of bijschrift aan een foto toewijzen en zelfs een sterwaardering toekennen aan het beste beeld uit een serie, zodat de juiste foto later gemakkelijk terug te vinden is. Deze parameters blijven bij de foto in Photo Gallery en de rest van Windows Vista zodat ze ook zichtbaar zijn als u later een foto opent in Windows Explorer.

Het later importeren van de door Vista gelabelde beelden in Adobe’s Photoshop werkte probleemloos. NEF-beelden werden meteen geopend en konden bewerkt worden zoals we gewend waren. We denken echter dat voor de gebruikersgroep waar de D40X zich op richt, het extra werk dat nodig is om NEF-bestanden te bewerken niet opweegt tegen de voordelen van JPEG beelden zodat de meeste D40X gebruikers het daarbij zullen laten en toch prima resultaten behalen.

We kunnen eigenlijk alleen maar raden naar de reden waarom Nikon besloten heeft de D40 zo snel al te vervangen, maar het gerucht gaat dat de zeer gewilde Canon 400D hierbij zeker een rol gespeeld heeft. De nieuwe D40X zou bedoeld zijn als tegenhanger van de populaire Canon die vergelijkbare mogelijkheden heeft plus een anti-stof functie. Of de D40X zal slagen de 400D voorbij te streven, zullen we moeten afwachten. Eigenaren van de D40 echter hoeven hun camera ons inziens niet in te ruilen alleen omdat de D40X een paar megapixels meer heeft. We hebben namelijk geen wereldschokkende verschillen in prestaties of mogelijkheden ontdekt tussen beide camera’s. Naar ons idee zijn zowel de D40 als de D40X prima camera’s die nog extra aantrekkelijk worden doordat ze uitstekend overweg kunnen met het nieuwe Windows Vista.